W ostatnich dniach problem dzikiej reprywatyzacji trafił wreszcie na pierwsze strony gazet. W wyniku tego haniebnego procederu dziesiątki tysięcy ludzi zostały wyrzucone na bruk ze swoich mieszkań przez czyścicieli kamienic na usługach chciwego biznesu. Warto przy tej okazji przypomnieć, że walka o prawa lokatorskie należy do najważniejszych tradycji polskiej lewicy. Wczoraj minęło 133 lat od urodzin Kazimierza Pużaka – jednego z najważniejszych działaczy socjalistycznych. W latach 20. walczył on o zachowanie praw uboższych lokatorów pracując nad przygotowaniem nowej ustawy o prawach lokatorskich.
Pużak urodził się 26 sierpnia 1883 roku w Tarnopolu. Związany z PPS już jako nastolatek, w 1906 roku dołączył do założonej przez Józefa Piłsudskiego PPS – Frakcji Rewolucyjnej. Uczestniczył w szeregu akcji wymierzonych w rosyjskiego zaborcę, przez co kilkukrotnie trafił do więzienia. W 1918 roku powrócił do Polski, gdzie kontynuował działalność polityczną. W latach od 1919 do1935 roku nieprzerwanie był posłem na Sejm. W 1934 zainicjował utworzenie Akcji Socjalistycznej – paramilitarnej robotniczej milicji chroniącej przed skrajnie prawicowymi bojówkami ONR. Pużak opowiadał się za separacją od partii komunistycznej, współpracą z ruchem ludowym oraz przedstawicielami mniejszości narodowych oraz zdecydowanym sprzeciwem wobec nacjonalistycznej endecji – odznaczał się także zdecydowanie antykapitalistycznym nastawieniem jasno opowiadając się za zastąpieniem dotychczasowego systemu gospodarczego socjalizmem. Po niemieckiej agresji na Polskę w 1939 roku Kazimierz Pużak współtworzył konspiracyjną PPS-WRN, stał także na czele jej zbrojnego ramienia – Gwardii Ludowej PPS-WRN. Od stycznia 1944 roku był przewodniczącym Rady Jedności Narodowej – parlamentu Polskiego Państwa Podziemnego. W marcu 1945 roku razem z innymi przywódcami Państwa Podziemnego został aresztowany przez NKWD będąc skazanym w słynnym pokazowym „procesie szesnastu” na 1,5 roku więzienia.
Dążący do hegemonii komuniści nie zamierzali tolerować niezależnego ruchu socjalistycznego prowadzącego własną, demokratyczną politykę; świadomy zagrożenia ze strony nowej władzy, odrzucał jednak propozycje udania się na emigrację. W 1947 roku Kazimierz Pużak razem z innymi działaczami PPS-WRN został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa – 5 listopada1948 roku rozpoczął się ich proces przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie. W ciągu procesu padały oskarżenia o rozbijanie w czasach przedwojennych jedności ruchu robotniczego oraz o kolaborację z Niemcami – dla niepopularnych przed wojną komunistów była to idealna okazja do uderzenia w znienawidzoną przez nich tradycję PPS-owskiego socjalizmu. Skazany na 10 lat pozbawienia wolności, 5 lat pozbawienia praw obywatelskich i publicznych oraz utratę majątku Pużak został osadzony w więzieniu w Rawiczu gdzie upokarzany, wzywany na liczne przesłuchania i przebywający w bardzo złych warunkach zmarł 30 kwietnia 1950 roku. Rehabilitacja zmarłego bohatera polskiego socjalizmu nastąpiła dopiero 39 lat później.
Postać Kazimierza Pużaka może stanowić wzór dla wszystkich, którym zależy na równości, sprawiedliwości społecznej i demokracji. Zawsze wierny swoim socjalistycznym przekonaniom, poświęcił życie walce o lewicowe wartości zachowując uczciwość i niezłomność aż do końca. Polska demokratyczna lewica nie musi wstydzić się swojej historii – wręcz przeciwnie, tacy jej dawni przedstawiciele jak Pużak, dostarczają wielu powodów do dumy ze swojej politycznej tradycji.
[Grafika: Po prawej stronie umieszczono zdjęcie Kazimierza Pużaka. Po lewej opis: „133 lat temu, 26 sierpnia 1883 roku, urodził się Kazimierz Pużak – działacz socjalistyczny, poseł, organizator PPS-WRN, w czasie II wojny światowej przewodniczący podziemnego parlamentu Rady Jedności Narodowej. Dwukrotnie osądzony w PRL. Zmarł w więzieniu”. Poniżej cytat: „Jeżeli ustawa zachowała w ważniejszych postanowieniach swój dotychczasowy charakter, przypisać to należy pracy ustawodawczej posłów robotniczych, którzy umieli zapędy większości antylokatorskiej Sejmu okiełznać argumentacją cyfr i faktów” opisany: „Kazimierz Pużak o Nowej ustawie o ochronie lokatorów, publikacja w Robotniczym Przeglądzie Gospodarczym (1924 r.)”.]
