Tomasz Markiewka:
Sławomir Mentzen z Konfederacji chwali Trumpa, że ten sprytnie omija podatki – ostatnio przez pochowanie pierwszej żony na swoim polu golfowym. Z kolei dziennikarz ekonomiczny Sebastian Stodolak krytykuje demonizowanie korporacji technologicznych, które jego zdaniem są uciskane przez kolejne regulacje, w tym antymonopolowe.
Co łączy te dwie postawy? Obie są przejawem czegoś, co nazywam „kapitalizmem cwaniaków”.
Weźmy Big Tech. Mogłoby się wydawać, że jeśli ktoś jest zwolennikiem wolnego rynku, to będzie całym sercem za tym, by kolejne państwa czy Unia Europejska walczyły z monopolistyczną władzą wielkich korporacji. Albo swobodna rywalizacja, albo dominacja największych graczy. Nie da się mieć obu.
Skąd więc ta niechęć do rozbijania władzy Big Techu? Bo miłośnicy kapitalizmu cwaniaków są zwolennikami nie tyle wolnego rynku, co zasady zwycięzca bierze wszystko i robienia w konia wszystkich wokół. Korporacje, które wymyślają kolejne sposoby unikania regulacji, są w takiej wizji świata bohaterami, bo grają na nosie państwu, a państwo – wiadomo – twór socjalistyczny. Podobnie z Trumpem, który wymiguje się od płacenia podatków. Tytan przedsiębiorczości – czysty John Galt.
Wolność w tym przypadku to wolność od reguł i zobowiązań wobec innych.
W mniemaniu zwolenników kapitalizmu cwaniaków tak właśnie rodzi się postęp. To naiwna wizja, o czym najlepiej świadczy przypadek samego Trumpa – mistrza tego rodzaju kapitalizmu. Bo właściwie, co on takiego zrobił dla rozwoju ludzkości czy choćby, skromniej, obecnego systemu gospodarczego? Otóż nic nie zrobił – świat bez jego hoteli i kasyn byłby dokładnie taki sam. To nawet nie jest poziom „założyłem platformę społecznościową”. Innowacyjność Trumpa jest zerowa. I taki też jest jego pożytek dla świata.
Tak się właśnie mają sprawy z robieniem w konia państwa czy współobywateli. Ilu byśmy nie wytworzyli romantycznych mitów wokół takich zachowań, ile byśmy nie opowiadali, jaki to duch przedsiębiorczości kryje się za podobnymi sztuczkami, nie zmieni to prostego faktu: chodzi o pozbywanie się konkurencji i zwiększanie wpływów akcjonariuszy, ewentualnie podbijanie premii kadry zarządzającej, a nie żaden postęp.
Najbardziej namacalnym efektem kapitalizmu cwaniaków jest rozwalanie zaufania społecznego i osłabianie troski o dobra wspólne. Ludzie widzą, co wyprawiają ci na samej górze, i zadają sobie proste pytanie: a dlaczego to my mamy być naiwniakami? Dlaczego my mamy stosować się do reguł, składać na państwo, myśleć o innych, skoro tamci najwyraźniej mają to gdzieś? A jeszcze niektórzy w mediach przedstawiają ich jako bohaterów.
Na tej nucie grał przecież Trump, kiedy w kampanii wyborczej przechwalał się, ile to tyle razy ogrywał albo skutecznie lobbował waszyngtońskich polityków. Nikt lepiej ode mnie nie zna tych sztuczek, byłem cwaniakiem dla siebie, teraz będę cwaniakiem dla was, w waszym imieniu – przekonywał. A potem obniżył podatki korporacjom i miliarderom.
Puenta jest zawsze ta sama – cwaniactwo ma służyć garstce potentatów, kosztem całej reszty.
Źródło
Opublikowano: 2022-08-06 09:39:52