Archiwum autora:pr

Zachęcam do lektury kolejnego numeru „Nowego Obywatela”. W środku znajdziecie między innymi mój tekst na temat książki Ewa Bińczyk „Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu”. Mam nadzieję, że książka przyczyni się do rozbudzenia polskiej debaty na temat katastrofy środowiskowej. Poniżej fragment mojej recenzji na zachętę:

Nie da się skutecznie walczyć z katastrofą środowiskową bez odpowiednich regulacji na poziomie międzynarodowym – bez ograniczenia korporacyjnej władzy i pogoni za zyskiem. Główną motywacją działań rynkowych jest zarabianie pieniędzy. Dlatego szefowie firm zadają sobie przede wszystkim pytanie „Ile możemy na tym zarobić w ciągu najbliższych kilku lat?”, a nie „Czy w długookresowej perspektywie nasze działania przyczynią się do zagłady ludzkości?”. Przytoczone wcześniej dane na temat planowanych inwestycji w wydobycie paliw kopalnych powinny dać jasny obraz tego, w jaki sposób osoby zarządzające potężnymi korporacjami odpowiadają na pierwsze z przytoczonych pytań. Jak słusznie zauważa Bińczyk: „Możemy zasadnie przyjąć, że skoro dotychczasowe myślenie przywiodło nas do planetarnego kryzysu epoki antropocenu, to raczej nie pomoże nam ono z niego wybrnąć”. Autorka nie odnosi tej uwagi tylko do myślenia kapitalistycznego, ale z pewnością kapitalizm podpada pod tezę zawartą w przytoczonym cytacie.

Kiedy tylko nauczymy się patrzeć na problem katastrofy klimatycznej przez pryzmat kapitalizmu, nagle zaczniemy dostrzegać rzeczy, które wcześniej nam umykały. Rozmowy o handlu międzynarodowym są toczone często za pomocą pięknych sloganów o wolności, współpracy czy o otwartych granicach. Pomija się jednak fakt, że handel międzypaństwowy oznacza także transport międzypaństwowy. Ten zaś odpowiada za dużą część zanieczyszczeń. Jak pisze Bińczyk: „Gdyby transport międzynarodowy rozpatrywać jako kraj, byłby to szósty kraj na świecie emitujący najwięcej gazów cieplarnianych, po Japonii. To więcej niż emisje całej Afryki”.

Uwzględnienie roli kapitalizmu pomaga też w zrozumieniu, że rozkład win związanych z katastrofą klimatyczną nie jest równy. Bińczyk cytuje w tym kontekście książkę Andreasa Malma i Alfa Hornborga: „Na początku XXI wieku 45% najuboższych obywateli świata emituje 7% gazów cieplarnianych, podczas gdy 7% najzamożniejszych wytwarza 50% gazów cieplarnianych; przeciętny obywatel Stanów Zjednoczonych – pomijając znowu podziały klasowe w obrębie tego kraju – wyemitował tyle, ile ponad pięciuset obywateli Etiopii, Czadu, Afganistanu, Mali, Kambodży czy Burundi”. Tego typu informacje powinny uczulić nas na to, że choć mówienie o rodzaju ludzkim jako odpowiedzialnym za katastrofę klimatyczną jest na ogólnym poziomie prawdziwe, to jednak wprowadza mylącą perspektywę. Nie każda i nie każdy z nas odpowiada w równym stopniu za globalne ocieplenie. Bińczyk trafnie rozwija myśl wspomnianych badaczy, gdy pisze, odwołując się do Iana Angusa, że: „Co trzeci mieszkaniec globu nie ma dostępu do elektryczności. Emisje gazów cieplarnianych jednej szóstej ludzkości (najuboższych) wynoszą zero. Gdybyśmy zignorowali rolę trzech miliardów najuboższych obywateli i obywatelek świata, tempo destabilizowania atmosfery, a także niszczenia środowiska w zasadzie i tak nie uległoby zmianie. Około 75% działalności ekonomicznej świata rozgrywa się w krajach OECD. Jest jasne, że to konsumpcja w krajach rozwiniętych (a nie na przykład wzrost populacji w krajach rozwijających się) jest główną przyczyną zmian”.

Źródło
Opublikowano: 2018-10-02 12:27:21