Polski światek energetyczny rozgrzał w ten zimny dzień ćwit Antoniego Macierewicza, który stwierdza autorytatywnie, że PiS zaplanował powstanie jednej z elektrowni jądrowych objętych Programem Polskiej Energetyki Jądrowej w Bełchatowie.
Ten ćwit wymaga komentarza na dwóch zasadniczych poziomach: politycznym i merytorycznym.
1. Poziom polityczny
W polityce każdy ma do odegrania jakąś rolę. Polityka, bardziej nawet niż inne dziedziny życia, stanowi ucieleśnienie szekspirowskiego stwierdzenia, że świat jest teatrem a aktorami ludzie, którzy kolejno wchodzą i znikają (a każdy tam aktor niejedną gra rolę). Te role w polityce są zwykle ściśle określone a Antoni Macierewicz odgrywa w niej rolę – żeby nie powiedzieć dosadniej – zepsutego zegara, co dwa razy na dzień pokazuje jednak właściwą godzinę. Tak może być i tym razem.
Nie sądzę, aby istniał rządowy dokument, który jasno wskazuje, że Bełchatów albo śmierć. Nie. Bardzo jednak możliwe, że powstała lub powstaje już lista lokalizacji, które bierze się pod uwagę dla budowy kolejnych obiektów – bo że pierwszy będzie w Polsce musiał powstać albo w Żarnowcu, albo w Choczewie (tzw. lokalizacja Lubiatowo-Kopalino) to nie ulega wątpliwości. Toczące się tam prace są już bardzo zaawansowane, raporty środowiskowe mają powstać w przyszłym roku a przede wszystkim – wśród lokalnych społeczności poparcie dla budowy elektrowni jądrowej na ich terenie jest stabilnie wysokie. I rośnie!
Pisałam o tym w rozdziale o aspektach społecznych wdrożenia energetyki jądrowej w Polski miks energetyczny, jaki wydał niedawno Instytut Sobieskiego.
Nie ma jednak żadnych przeszkód – a nawet ba, jest to absolutnie wskazane – aby zacząć myśleć o lokalizacjach dla kolejnych obiektów. Jeśli prace nad stworzeniem listy lokalizacji – kandydatur się w jakiś sposób rozpoczęły, niechby na poziomie koncepcyjnym, jak zdaje się wskazywać ćwit Macierewicza, to tym lepiej.
Skąd w ćwicie Antoniego Bełchatów?
Ano, nie trzeba być żadnym Sherlockiem Holmesem, żeby się domyślić, że nazwa Bełchatowa jest w korytarzach ministerstw odmieniana w tym kontekście od lat i przez wszystkie przypadki. Bo jest. I nie ma w tym nic dziwnego.
I tutaj dochodzimy na poziom merytoryczny dyskusji o Bełchatowie jako potencjalnej lokalizacji jednej w polskich elektrowni jądrowych.
2. Poziom merytoryczny
W Bełchatowie stoi największa polska elektrownia, wytwarzająca 20% produkowanej w Polsce energii elektrycznej. Jest to największa na świecie elektrownia na węgiel brunatny i największy emitent CO2 w UE. Elektrownia składa się z 12 bloków energetycznych pracujących w systemowej podstawie obciążenia – ich produkcja jest stabilna i niezależna od warunków pogodowych, dzięki czemu łatwo przewidzieć jej wysokość, co daje operatorowi polskiego systemu energetycznego możliwość dysponowania nią w ramach systemu, za którego zarządzanie, bezawaryjne i stabilne działanie odpowiada. Bełchatów to łącznie ok. 5000 MWe (nieco mniej, jeśli mówimy o mocy zainstalowanej, nieco więcej, gdy o osiągalnej). To bardzo dużo.
Taką elektrownię najrozsądniej jest zastąpić elektrownią o takich samych cechach: obiektem, który będzie działał bez względu na to, czy świeci i czy wieje, i który będzie produkował prąd w sposób dyspozycyjny – podporządkowany potrzebom większej całości, którą jest system elektroenergetyczny, w ramach którego działa. Bo ten system jest super istotny. To dzięki jego działaniu – a nie działaniu poszczególnych elektrowni – mamy w gniazdkach prąd 24h/7 dni w tygodniu. Pojedyncze elektrownie, bez włączenia ich w system, to tylko możliwość produkcji prądu a nie dostarczania go wciąż, nieprzerwanie i wszędzie tam, gdzie jest on potrzebny.
Od lat 70-tych, kiedy w Bełchatowie pojawił się pierwszy blok energetyczny (a pojawił się tam, dlatego, że uprzednio grupy młodych inżynierów i geologów jak mój tata zmapowały w okolicach Bełchatowa bogate złoże węgla brunatnego i otwarto tam kopalnię), Bełchatów zdążył, jako jednostka wytwórcza, stać się trochę takim mini-serduszkiem polskiego systemu energetycznego. Przez dekady zdążyła powstać tam cała, ogromna infrastruktura wyprowadzająca moc z elektrowni i pozwalająca na jej dystrybucję dalej, w świat. Takiej infrastruktury nie ma nigdzie indziej w kraju a to są nie tylko ogromne pieniądze, ale przede wszystkim również ogromny, środowiskowy koszt potworzenia takich korytarzy wysokich – a potem i średnich – napięć.
Tworzenie jednostek o takiej mocy w miejscach, gdzie tej infrastruktury jeszcze nie ma oznacza konieczność poniesienia tego kosztu: zarówno w czystym pieniądzu związanym z jej budową (i to, niejednokrotnie, wymaga współudziału PSE, czyli operatora polskich sieci elektroenergetycznych a więc nas wszystkich), jak i w środowisku.
Dlatego jest bardzo rozsądne korzystać, z tego, co jest i co nie zniknie wraz z wyłączeniem ostatniego bloku na węgiel brunatny w Bełchatowie.
W Bełchatowie znajduje się też spory, sztuczny zbiornik wodny do chłodzenia 12 bloków energetycznych. Skoro już tam te 5 dekad temu powstał, niech służy dalej chłodząc reaktory potencjalnej jądrówki: jeśli wystarcza dla 12 bloków o łącznej mocy 5000 MWe, wystarczy swobodnie i na 2-3 bloki jądrowe (i to z dużym zapasem).
Co więcej, w elektrowni Bełchatów pracuje obecnie ponad 4000 ludzi – w ogromnej części świetnych specjalistów prowadzenia ruchu i utrzymania ciągłości ruchu dużego obiektu przemysłowego. Ich wiedza i kompetencje przydadzą się w nowej elektrowni jądrowej jak znalazł, bo jedyne, co ją różni od elektrowni węglowej to sposób ogrzewania kotła. Do tego trzeba będzie nowych specjalistów w Bełchatowie. Ale do obsługi całej części konwencjonalnej elektrowni jądrowej, wykształcona i doświadczona kadra Bełchatowa nada się przewspaniale.
I – na zakończenie – najważniejsze.
Bo najważniejszy jest aspekt społeczny.
Górnicy z Bełchatowa protestują przeciwko budowie elektrowni jądrowej w Polsce. Protestują pomimo, że wiedzą, że złoże w Bełchatowie jest na wyczerpaniu a ceny emisji CO2 czynią dalsze spalanie węgla w energetyce nieopłacalnym.
(Pomijam wątek, że to spalanie jest niebezpieczne dla ludzi, górnicy nie lubią o tym mówić i to nie dlatego, że nie boją się o przyszłość swoich dzieci a WŁAŚNIE DLATEGO, że boją się o przyszłość swoich dzieci – dzieci, które czeka niewesoły los, jeśli ojciec trafi na bezrobocie i zostanie uznany za niepotrzebnego nikomu do niczego, w gminie, która nagle straci dochód wraz z zamknięciem i kopalni, i elektrowni.)
Z ich obawami łatwiej będzie walczyć, ich strach przed zamknięciem kopalni i elektrowni, lęk przed odejściem od energetyki węglowej łatwiej będzie rozwiewać, kiedy dostaną perspektywę nawet nie tyle konkretnie pracy w planowanej na terenie ich gminy elektrowni jądrowej, co tego, że ich gmina wraz ze śmiercią kopalni i elektrowni nie wszystek umrze. Że jest na nią plan, jest dla niej wizja dalszego rozwoju, będą perspektywy i dla nich, i dla młodszego pokolenia, że ze statusu najbogatszej gminy w Polsce nie zostaną nagle zdegradowani do roli żebraka.
Bo wiecie – kto daje i odbiera, ten się w piekle poniewiera, co nie?
Źródło
Opublikowano: 2020-12-03 00:07:08
