Archiwum miesiąca:lipiec 2016

Maja Staśko:

pisanie to rzemiosło, nie ma w nim nic szczególnie wielkiego czy elitarnego – dlatego warto pytać, po co poetki/poeci/pisarze/pisarki wydają kolejne książki

"Na spotkaniach z popularnymi pisarzami literatury gatunkowej, na przykład fantastyki, horrorów i kryminałów, autorzy bez żenady opowiadają o zastosowanych rozwiązaniach formalnych – są pracownikami fabryki, nie potrzebują do budowy powieściowego świata japońskiej togi ani okna naprzeciwko, wiedzą, co robią i po co to robią, mają doświadczenie. W kontekście literatury gatunkowej uncreative writing, pojęcie właściwe twórczości konceptualnej, nie wzbudza żadnych wątpliwości: mit onanizującego się własnym talentem artysty bawi, ale nieszczególnie już kręci.

A teraz kilka przecznic wstecz: siedzą sobie pisarze niegatunkowi i poeci – bawi, ale nieszczególnie już kręci? No nie, reakcyjny mit trwa sobie w najlepsze, szczeniacka dezynwoltura, wykręty, dowcipy na spotkaniach, jakby chodziło o rzecz niepoważną i właściwie nieistotną, a autor nie był odpowiedzialny za napisany tekst (także dowcipy na spotkaniach i ich znaczenie), więc i za działania, których tekst dokonuje. Seksizm? Nie, to gra z seksizmem. Rasizm? Nie, to ironia, co ty, nie poznajesz ironii? Jakakolwiek odpowiedzialność za napisane słowa odpada, to poezja i proza niegatunkowa, tu nie ma wyraźnych komunikatów, sensy są zawsze rozmyte i niejawne, a to, jak są podane, zostaje podszepnięte przez wyższą siłę, siłę wyższą. Pytania „po co to napisałeś? co to tutaj robi?” zbywane są pogardliwym „meh”, wszak takie rzeczy dzieją się poza rozumieniem i poza świadomością, pisarz to nie robotnik, ej, klasa kreatywna zobowiązuje, a w ogóle to jak tego nie widzisz w moich wierszach, to lepiej se zobacz. Nawet odpowiedzi wychodzące poza wolę (poza tłumaczenie się z używania konkretnych zabiegów poetyckich w konkretnym celu), które wskazywałyby na pewną konieczność w obrębie polityki literatury – zdobycie pieniędzy na życie, podbicie instytucjonalnej i środowiskowej pozycji – uwłaczają artyście: cały materializm odpada.

W tym ujęciu gry z formą traktowane są zawsze jako awangardowe zagadki, ot, ciekawostki, ale już nie dobre powieści czy dobre wiersze, do nich wszak trzeba skupić się na sensie (czymkolwiek by nie był). Zwrócenie ku formie pozwala się wydobyć z elitarnych mitów o niejawności i nieodpowiedzialności poezji czy prozy niegatunkowej (więc w istocie o ich autonomii, niepolityczności), daje materialistyczne zahaczenie w konkrecie i w jego (sensownym) działaniu.

Pisanie literatury, dobieranie konkretnych form i foremek, to materialistyczne testowanie form zaangażowania i funkcjonowania w rzeczywistości, rodzaj laboratorium języka; coś na kształt dawnych internetowych forów literackich typu Nieszuflada czy Liternet, gdzie praca nad tekstem odbywała się wspólnotowo z pełną szczegółowością i zaangażowaniem. Powaga tego zadania może wybrzmieć w pełni dopiero, gdy „wysokoartystyczna” twórczość przestanie się karmić elitarnymi mitami sensu zesłanego i podporządkowania formy treści, a bez wstydu zacznie wykonywać codzienną rzemieślniczą robotę w konkretnym celu i w konkretnym miejscu (tu zakorzenienie w materii zderza się z koniecznością przeciw dominacji woli) – wówczas i sens zesłany wyda się całkiem zabawny, i forma i treść przestaną działać osobno"

„Konceptualne ryby przysmakiem świątecznego stołu”, eleWator, 2/2016 – Wydawnictwo FORMA

Wydawnictwo FORMA

Źródło
Opublikowano: 2016-07-01 19:36:42