Archiwum kategorii:Maja Staśko

Maja Staśko:

Przyszłam dzisiaj na protest w Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi chwilę wcześniej. Usiadłam na kanapie – pięknie tu jest w ogóle – i było mi strasznie wygodnie. Pomyślałam: po co to wszystko? Nie lepiej sobie posiedzieć tu na kanapie, w cieple, poczytać książkę, obejrzeć film? I wtedy pomyślałam o tym, ile za tym filmem może być przemocy. Aktorka, która nie odgrywa sceny gwałtu, tylko jest gwałcona na scenie. Imprezy, na których gwałcone są nastolatki. Totalna bezkarność, bo to genialny reżyser, który tworzy genialne filmy.

To wszystko było dotychczas niewidoczne. To, co za sceną, należało do prywatnej sfery autora. Nawet jeśli był to gwałt czy przemoc fizyczna.

Gdy siedziałam na tej kanapie, studenci rozmawiali o egzaminach i zajęciach. I o imprezach, odpoczynku. I pomyślałam, że warto, że to robimy. Właśnie dla nich – żeby każdy czuł się bezpiecznie. Żeby przemoc nie była uznawana za sposób nauki, genialną sztukę czy metodę Stanisławskiego.

Ja też kiedyś byłam po drugiej stronie. Kiedy byłam w podstawówce czy gimnazjum, po raz kolejny sprawa Polańskiego była na pierwszych stronach gazet. I też myślałam: ale to przecież wielki twórca. Dzieło jest ważniejsze niż życie prywatne. Poza tym nie wiadomo, czy te kobiety nie zmyślają. Mama mi mówiła: to nie jest takie proste. A ja, przemądrzała trzynastolatka czy dziesięciolatka, mówiłam: jest, przecież jest.

A potem poznałam pierwszą osobę, która została zgwałcona. I drugą. I trzecią. Teraz codziennie rozmawiam z co najmniej kilkoma. Nie spałam dzisiaj ani minuty. Po północy zwróciła się do mnie osoba, która doświadczyła gwałtu. I pisała, że przeprasza, że zwraca się do mnie z prywatną sprawą. Pisała, że nie jest pewna, czy nie przesadza. Że się boi.

I wiecie co? Mam tego dość. Jestem wściekła, że szkoła wpoiła mi uwielbienie dla dzieł i uznawanie przemocy za prywatną sprawę. Mam dość kultury uwielbienia dla gwałcicieli. Mam dość kultury wybielania przemocy karierą i sukcesem. Wiem, że żyjemy w świecie, w którym kariera jest ważniejsza niż życie. W którym ludzie umierają z głodu albo w pracy, walą się na nich fabryki, by jakiś bogaty typ mógł być jeszcze bogatszy.

Wiecie, czym jest przemoc? To miliony godzin terapii. Wiecie, kto płaci za tę terapię? Ofiary – jeśli mają pieniądze.

Wiecie, czym jest gwałt? To setki godzin na policji, prokuraturze i w sądach. Wiele lat procesów. Czasem tylko o gwałt, czasem także o zniesławienie czy przekroczenie granic obrony koniecznej. Wiecie, kto płaci za prawnika? Ofiara – jeśli ma pieniądze. Podejrzany nie, on ma prawnika z urzędu.

Wiecie, czym jest przemoc domowa? To brak dostępu do środków, brak możliwości wyjścia z domu, uwięzienie w pracy domowej i opiekuńczej – nad mężem i dziećmi. To poczucie osaczenia i totalna bezsilność.

Dość już mam skupiania się na Romanie Polańskim. Tak, to gwałciciel, sam to przyznał. Ale gdybyśmy żyli w normalnym świecie, poniósłby konsekwencje swoich czynów i naprawdę nie byłoby o czym gadać. Winni są przede wszystkim wszyscy ci, którzy go wybielają, bronią, pomagają się ukryć przed sprawiedliwością. To oni sprawiają, że cierpienie ofiar trwa w najlepsze.

Cierpienie ofiar, miliony godzin bólu, było dotychczas niewidoczne. Znajdowało się za sceną. Na scenie brylowali genialni, wybitni artyści – a za sceną gwałcone kobiety, pracujące na nich żony, upokarzani przez nich współpracownicy. Słyszymy, że Polański to genialny, wybitny reżyser, i dlatego warto się z nim spotkać. A wiecie, ile genialnych, wybitnych reżyserów i reżyserek nie mogło zaistnieć, bo były upokarzane, mobbowane i gwałcone? Dlaczego nie domagacie się spotkań z nimi, tylko ze skazanym gwałcicielem? Dlaczego nie chcecie dla nich otworzyć przestrzeni?

Słyszymy, że to początek kultury linczu i agresji. I to nam wmawia się przesadzanie! Nie odbyło się jedno spotkanie z człowiekiem, który został skazany za gwałt na nieletniej, a dosłownie przed chwilą francuska aktorka i modelka także oskarżyła go o gwałt. Jedno spotkanie, do którego nie doszło – to jest ta agresja? Polański był w kinie Muranów, wczoraj odebrał nagrodę na gali.

Słyszymy, że chcemy cenzurować filmy. Wręcz przeciwnie. My chcemy wreszcie, by każda genialna osoba mogła tworzyć filmy – nie tylko taka, która gwałciła ludzi. Nikomu nie zakazujemy oglądać filmów Polańskiego ani żadnego innego reżysera. Film to nie jest własność reżysera – to wysiłek kolektywny, owoc pracy mnóstwa osób: scenarzystki, aktorek, scenografki, osoby od oświetlenia itd. Wiecie o tym najlepiej, jeśli zajmujecie się filmem.

Gdy dzisiaj protestowaliśmy, próbowano nas zagłuszyć, odebrać nam głos. Słyszeliśmy, że jesteśmy głupi, że kogoś obudziliśmy (skandal), a ktoś nie może przez nas prowadzić zajęć. Żyjemy w świecie, w którym większym problemem jest kilkanaście minut protestu niż gwałt.

Chciałabym, żeby gwałt był dla mężczyzn równie niewyobrażalny jak kanibalizm. Żeby na słowa „zgwałcił mnie” mówić „wspieram cię”, „to nie twoja wina”, „jak ci mogę pomóc”, a nie „ludzkie życie jest skomplikowanym, pulsującym zjawiskiem, które wymaga uważności i szacunku” czy „nie do nas należy wydawanie wyroków w sprawach tak niejednoznacznych i skomplikowanych jak gwałt”. Chciałabym, żeby zamiast „dlaczego tam szła?”, „dlaczego piła alkohol?” zadawać pytania „dlaczego zgwałcił?”. Czy ktokolwiek zadał takie pytanie Polańskiemu? Pewnie nie, ale raczej nie ze strachu. Raczej dlatego, że odpowiedź jest oczywista.

Dlaczego zgwałcił? Bo mógł.

Zróbmy tak, żeby nikt nie mógł. Tysiące oprawców codziennie nie ponosi żadnych konsekwencji swoich czynów. My też jesteśmy twórcami. Tworzymy inną kulturę – kulturę troski i empatii, a nie gwałtu.

#MeToo

MeToo

Źródło
Opublikowano: 2019-11-30 12:10:40

Maja Staśko:

W sobotę Roman Polański ma być gościem festiwalu Forum Kina Europejskiego Cinergia. Także tego dnia miał mieć spotkanie w Szkoła Filmowa w Łodzi / PWSFTviT. Ale studenci tej szkoły napisali list otwarty, w którym sprzeciwili się stosowaniu podwójnych standardów dla osób uznanych i nierozpoznawalnych oraz przemilczaniu przemocy seksualnej, zupełnie jakby nie istniała lub nie miała znaczenia. Podkreślali, że „powaga tych oskarżeń oraz ich ilość sprawiają, że spotkanie z panem Polańskim na terenie Szkoły byłoby lekceważące wobec wszystkich osób, które doświadczyły przemocowych zachowań seksualnych”. I dodali: „Takie osoby są również wśród nas, są częścią społeczności naszej Szkoły”.

Wydawałoby się, że w tym momencie najbardziej powinny nas interesować osoby, które doświadczyły przemocy – w liście wprost się ujawniają. Czy mają wsparcie? Czy można im jakoś pomóc? – to powinny być pytania, które po przeczytaniu takiego komunikatu powinny się z automatu pojawić.

Tymczasem w komentarzach na Gazeta Wyborcza możemy przeczytać, że studenci to idioci, że zazdroszczą Polańskiemu sukcesu, że niech najpierw sami tyle osiągną (zgwałcą kogoś?), a dopiero potem się wypowiadają, że Polański to wizytówka Polski (przemoc seksualna jako wizytówka Polski, to naprawdę wiele wyjaśnia). I że jeśli im coś się nie podoba, to mogą nie przychodzić na wykład.

Czy to oznacza, że innym przemoc seksualna się podoba?

Szybko na ten list odpowiedział też rektor filmówki, prof. Mariusz Grzegorzek. Rektora ostro poniosło flow. Najpierw przedstawił wszystkie zasługi Romana Polańskiego – bo przecież zasługi reżyserskie magicznie kasują przemoc i popełnione przestępstwa. Podobnie jak w sądzie na oskarżenie „zgwałcił mnie” członkowie rodziny opowiadają o dobrych ocenach syna, a współpracownicy – że zawsze wykonywał swoje zadania na czas. Świetnie, gratulacje – tylko co to ma wspólnego z gwałtem?

Przestępstw nie dokonują tylko osoby ze złymi ocenami, które nie wykonują zadań na czas. Przestępstw nie dokonują tylko nieznani i nieuznani. Elegancko ubrany bogaty i doceniany pan także może być przestępcą. A nawet tym bezkarniej może być przestępcą – bo gdy jakakolwiek osoba odważy się opowiedzieć o doświadczonej od niego krzywdzie, będzie musiała się zmierzyć z linczem doceniających go ludzi. Ludzi, którzy bez skrupułów będą przed nią roztaczać wybitne zasługi mężczyzny, sprawiając, że będzie się czuła jeszcze bardziej żałosna i nic nie warta. Będzie czuła, że to jej wina – że chce zniszczyć człowieka.

Dlaczego normalne konsekwencje działań, które czekają na każdego człowieka za przestępstwo, ujmuje się jako niszczenie, gdy mogą dotyczyć najbogatszych i najlepiej ustawionych?

Dalej rektor w podniosłych słowach tłumaczy, że „ludzkie życie jest skomplikowanym, pulsującym zjawiskiem, które wymaga uważności i szacunku”. Pełna zgoda. Tylko czemu zawsze „skomplikowanym, pulsującym zjawiskiem, które wymaga uważności i szacunku” jest życie uznanych, stosujących przemoc mężczyzn? A co z życiem kobiet, które były przez nich krzywdzone? Które wreszcie odważyły się mówić? Czy ich życie nie jest „skomplikowanym, pulsującym zjawiskiem, które wymaga uważności i szacunku”?

„Nie do nas należy wydawanie wyroków w sprawach tak niejednoznacznych i skomplikowanych jak zarzuty ciążące na Romanie Polańskim” – tłumaczy dalej rektor. Tak, sprawy przemocy są niejednoznaczne i skomplikowane. Tylko dlaczego „niejednoznaczność” po raz kolejny oznacza jednoznaczne stawanie po stronie najsilniejszego? Dlaczego rektor nie weźmie sam swoich słów na serio zamiast robić sobie z nas wszystkich słabą bekę i dlaczego jednoznacznie zaprasza Polańskiego?

Naprawdę, niezaproszenie kogoś to nie jest wydanie wyroku. Zaproszenie na byłą uczelnię to nie prawo człowieka czy absolwenta. Prawem człowieka jest za to poczucie bezpieczeństwa. „My artyści powinniśmy to rozumieć szczególnie” – że zacytuję (już ostatni raz, obiecuję) rektora. Sztuka powinna się wiązać z wrażliwością na drugiego człowieka i empatią.

Czy Pan Rektor pomyślał chociaż przez chwilę, co czują kobiety, które odważyły się opowiedzieć o molestowaniu i gwałcie, gdy czytają jego słowa? Co czują osoby, które przyznały się w liście otwartym, że doświadczyły przemocy? To przecież olbrzymi akt odwagi. Ale i lęk, i niepewność. Potrzebują wsparcia, solidarności. A w odpowiedzi dostają w twarz. Wiedzą już, że władze uczelni mają ich i ich bezpieczeństwo głęboko w dupie, gdy akurat w pobliżu znajdzie się ktoś sławny.

Za każdym razem mnie to zastanawia: dlaczego łatwiej się solidaryzować i utożsamiać z docenianym człowiekiem, który jest oskarżony o przemoc, niż z kilkoma kobietami, które o tej przemocy opowiedziały? Chodzi o to, że każdy chciałby być kiedyś doceniany? A może o to, że przez lata w szkołach filmowych, na planach filmowych i teatrach przemoc była czymś zupełnie oczywistym, co dobitnie pokazała nam ostatnia sprawa Teatr Bagatela? Może ci wszyscy uznani mężczyźni perorujący o talencie i pulsujących zjawiskach po prostu się boją?

#MeToo związane ze środowiskiem aktorskim i filmowym dociera do Polski – najpierw aktorki z Teatru Bagatela przerwały milczenie, teraz studentki i studenci łódzkiej filmówki opowiadają, że także doświadczali przemocy i że nie zgadzają się na usprawiedliwianie przemocy pod zasłoną górnolotnych figur i formułek.

Jesteście super, macie moje pełne wsparcie, jak zawsze.

#MeToo

MeToo,MeToo

Źródło
Opublikowano: 2019-11-27 22:38:09